Alkoholizm u nieletnich stanowi jeden z głównych problemów, z jakimi muszą zmierzyć się
rządzący w krajach europejskich, w tym w Polsce – wynika z analiz udostępnionych przez
PARPA. Jak można pomóc młodzieży?
Im wcześniej młodzi ludzie zaczynają sięgać po używki, tym większe prawdopodobieństwo,
że wpadną w uzależnienie. Co zrobić, by zapobiec takim sytuacjom? Ogromne znaczenie
ma profilaktyka. Ważne są także działania służb publicznych wobec nieletnich alkoholików.
Jak zapobiegać alkoholizmowi nieletnich? Regulacje prawne
Zgodnie z ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z
2018 r., poz. 969) za podejmowanie czynności związanych ze zminimalizowaniem skutków
spożycia napojów alkoholowych odpowiadają jednostki samorządowe oraz administracji
rządowej. W celu zapobiegania alkoholizmowi u nieletnich organy te zobligowane są do:
- zapewnienia wsparcia organizacjom społecznym pomagającym uzależnionym, w tym
także nieletnim alkoholikom, - współpracy z kościołami i związkami wyznaniowymi w kwestiach dotyczących trzeźwości i
przeciwdziałaniu nałogom.
W celu ograniczenia spożycia alkoholu niezbędne jest też kształtowanie polityki społecznej obejmującej m.in.:
- zapewnienie warunków motywujących do zaprzestania sięgania po alkohol,
- organizację działalności informacyjnej oraz wychowawczej,
- nadzorowanie produkcji napojów wysokoprocentowych przeznaczonych na rynek polski.
Sprzedaż alkoholu nieletnim to przestępstwo!
Do jednych z przyczyn alkoholizmu u nieletnich należy łatwy dostęp do piwa, wina lub
innych podobnych trunków. Żeby temu zapobiec, wprowadzono całkowity zakaz dystrybucji
napojów odurzających osobom do 18 lat. Zagadnienia z tym związane znajdują się w art. 43
ustawy o z 1982. Zgodnie z zapisami każdy, kto sprzedaje alkohol nieletnim, popełnia
przestępstwo. Dodatkowo ustawodawca przewiduje możliwość wprowadzenia przez radę gminy okresowego bądź stałego zakazu handlu napojami wysokoprocentowymi w wyznaczonych rejonach.
Warto wiedzieć, że odpowiedzialnością karną zostają obciążeni nie tylko pracownicy sklepu
lub restauracji, którzy nie wylegitymują swoich klientów, ale również osoby pomagające w
zdobyciu używek. W praktyce więc nieletni alkoholicy, dogadując się z kimś na zakup
napoju wysokoprocentowego, narażają go na przykre konsekwencje. Zabronione jest
również nakłanianie małoletnich do spożywania alkoholu. Takie zachowania grożą grzywną
lub pozbawieniem wolności do 2 lat. Informacje na ten temat mieszczą się w Kodeksie
karnym (art. 208).
Alkoholizm nieletnich a przepisy – jakie czynności może podjąć policja?
Choć profilaktyka stanowi bardzo ważny element niwelujący alkoholizmu nieletnich, nie da
się zupełnie pozbyć problemu. Dużą pomoc w walce z nałogiem odgrywają funkcjonariusze
policji. Zajmują się oni osobami:
- do 18 roku życia (w ramach działań związanych ze zwalczaniem demoralizacji),
- od 13 do 17 roku życia (wobec których toczy się postępowanie dotyczące czynów
karalnych), - do 21 roku życia (wobec których podjęto środki poprawcze oraz wychowawcze).
Zakres ich działań, precyzuje m.in. Ustawa o postępowaniu w sprawie nieletnich
(Dz.U.2018.0.966). Jakie uprawnienia przysługują mundurowym? Mogą oni zbierać oraz
utrwalać dowody nieprawidłowego zachowania, zatrzymać nietrzeźwych, a także przekazać
sprawę do sądu rodzinnego. Do ich czynności zaliczają się też:
- sprawdzenie tożsamości,
- ujęcie oraz kontrola małoletnich,
- zapoznanie się z zawartością toreb, plecaków lub innych bagaży, jakie mają ze sobą
nieletni alkoholicy.
Alkoholizm u nieletnich – zasady dotyczące zatrzymania w stanie nietrzeźwości
Ustawa o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi zawiera wytyczne
dotyczące zatrzymania w izbie wytrzeźwień, placówce leczniczej lub na komendzie policji.
Alkoholizm nieletnich niestety często wiąże się z takimi sytuacjami. Zgodnie z zapisami
ustawy osoby umieszczone w takich miejscach nie mogą tam przebywać dłużej niż 24
godzin. Małoletni lokowani są w oddzielnych pomieszczeniach (z dala od dorosłych). O ich
pobycie informuje się rodziców, opiekunów lub sąd opiekuńczy.
Dodatkowo nieletni alkoholicy mogą zostać zwolnieni z obiektu po otrzymaniu potrzebnych
świadczeń zdrowotnych (pod warunkiem, że ich rodzice lub opiekunowie dostarczą pisemny
wniosek w tej sprawie). Jeśli nie, małoletnich wypuszcza się do domu po wytrzeźwieniu. W
przypadku, gdy nikt nie zgłosi się po zatrzymanych, trafiają oni do placówki interwencyjnej.
Dzieje się tak z reguły, kiedy uciekną z ośrodka opiekuńczo-resocjalizacyjnego.
Alkoholizm nieletnich a przestępczość
Nadużywanie substancji odurzających nierzadko przyczynia się do wejścia na drogę
przestępczą. Alkoholizm u nieletnich sprawia, że stopniowo zanikają granice moralne.
Młodzi ludzie dopuszczają się rozbojów, kradzieży, pobić. Zgodnie z art. 10 Kodeksu
karnego zakres ich odpowiedzialności zależy od wieku. Po ukończeniu 17 roku życia
młodzież traktowana jest przez sąd na takich samych zasadach jak dorośli. W wyjątkowych
sytuacjach zapisy te dotyczą także osób, które ukończyły 15 lat. Takie zdarzenia mają
jednak miejsce bardzo rzadko i dotyczą poważnych przestępstw.
Źródło:
1. „Alkohol a młodzież”, publikacja PARPA, http://www.parpa.pl/download/rozdzial05.pdf